The Livestock Research & Extension Division, Department of Livestock, in collaboration with the National Highland Development Centre and Haa Dzongkhag Livestock Sector, is conducting a 5-day capacity development program. This initiative, taking place from August 29th to September 2nd, 2023, focuses on enhancing the skills of herders from Dagala, Soe Yaksa, Haa, and extension officials from Haa Dzongkha and Yak Farm.
The program’s main objective is to elevate the capabilities of Bhutan Yak Federation herders and staff members in producing high-value yak cheese. This move toward diversification is coupled with efforts to secure certification for the product, its inclusion in the Geographical Indication (GI) label, and recognition as a “Made in Bhutan” exportable item.
Two seasoned dairy technicians, Mr. Tashi Penden and Ms. Sangay Wangmo, both with extensive experience, are leading the training. Participants are being equipped with practical skills in processing three distinctive cheeses: Tomme, Gumdel, and Casio Cavalle. These cheeses will undergo further treatment at Yak Farm Haa to facilitate ripening and prepare them for consumption. Notably, a young attendee from Yak Farm is also partaking in the training, showing enthusiasm for future endeavors in cheese processing.
The training initiative receives support from the UNDP JSB project, signifying its importance for highland communities. Sustainability is ensured through annual cheese processing activities during the summer grazing seasons, led by trained herders and extension staff. A UNDP representative attended the training, expressing both appreciation for the program and interest in offering further support.
Reported by:
Kinley Rinchen
Deputy Chief Livestock Officer
འབྲུག་སྤྱི་མཐུན་ལ་ནོར་མཉམ་ལས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་ན་ཞོན་ཚུ་དང་ སྒོ་ནོར་རྒྱ་སྐྱེད་ལས་རོགསཔ་ཚུ་གིས་དར་ཚི༼ཅཱིསི༽ བཟོ་སྦྱོར་གྱི་ སྦྱོང་བརྡར་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ།
སྒོ་ནོར་མདོ་ཆེན་དང་འགོ་དཔོན་ཡོངས་ལུ་སྙན་གསན་ཕབས་ཐོག་ལས་ སྒོ་ནོར་ཞིབ་འཚོལ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་སྡེ་ཚན་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ས་ཁ་མཐོའི་ གོང་འཕེལ་ལྟེ་བ་ ད་ལས་ཧཱ་རྫོང་ཁག་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ ད་རེས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ སྤྱི་ཟླ་༨པའི་ཚེས་༢༩ལས་ སྤྱི་ཟླ་༩པའི་ཚེས་༢ ཚུན་ ཉིན་ གྲངས་ལྔའི་རིང་ལུ་ ལ་ནོར་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་ལས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་ ས་ཁ་མཐོ་སའི་ས་གནས་ ད་དཀར་ལ་དང་སོད་གཡག་ས་ ཧཱ་ལས་ འཚོ་བ་ལ་ནོར་ལུ་སྐྱོང་ཡོད་མི་ ན་ཞོན་འཐུས་མི་བཞི་དང་ ཧཱ་ལུ་ཡོད་པའི་ གཡག་གསོ་སྐྱོང་ལྟེ་བ་དང་ རྫོང་ཁག་སྒོ་ནོར་སྡེ་ཚན་ནང་ལས་ བཅའ་མར་གཏོགས་མི་ཡོངས་བསྡོམས་ སྒོ་ནོར་རྒྱ་སྐྱེད་འགོ་དཔོན་༡༡ གིས་ ད་རེས་ནངས་པར་གྱི་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་ལས་ འཕྲུལ་ ཆས་འཇམ་ཏོག་ཏོག་ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ དར་ཚི་ཅཱིསི་དབྱེ་ཁག་མ་འདྲཝ་གསུམ་༼ཀྲོ་མི་ གུམ་གྲལ་ ཨི་ཀྲལེན་ཀེཤོག་ཁ་བ་ལ༽ བཟོ་སྦྱོར་འབད་ནིའི་སྦྱོང་བརྡར་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་དེ་ཡང་ཧཱ་རྫོང་ཁག་ དབུས་སུ་རྒེད་འོག་ས་གནས་ རྩི་ལུང་ ཁའི་ཨོམ་བཟོ་སྦྱོར་ཁང་ནང་ལུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དགོ་པའི་དམིགས་དོན་ངོ་མ་ ལ་གོང་གསུམ་གྱི་ ན་ཞོན་དང་རྒྱ་སྐྱེད་ལས་རོགསཔ་ཚུའི་རྒྱུད་ལུ་ དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ རིག་རྩལ་དང་ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཐོག་ལས་ ད་ལས་ཕར་ ཁོང་ གིས་རིག་རྩལ་ཚུ་འཕྲོ་མཐུད་དེ་རང་ཅཱིསི་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལ་ནོར་གྱི་ཨོམ་ལས་བཟོ་སྦྱོར་འབད་ཞིནམ་ལས་མཛེས་རྟགས་ཚུ་ཡང་ལེགས་ཤོམ་འབད་ བཀོད་དེ་ ཐོན་སྐྱེད་གཙོ་ཆེ་ཤོས་དང་རིང་ཐང་ཅན་ཅིག་འབད་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། ཐོན་སྐྱེད་འདི་ཚུ་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ཚུགས་ པ་ཅིན་ ང་བཅས་རང་ལ་གོང་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ལ་ནོར་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་འོང་འབབ་སྦོམ་འབད་བཟོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ན་ཞོན་ཚུ་ལུ་ལ་ གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཡང་བཟོ་ཚུགས་ནི་མས་ ད་ལས་ ལ་ནོར་འཚོ་སྐྱོ་འཐབ་ནི་ལུ་ཡང་ན་ཞོན་ཚུ་གིས་སྤྲོ་བ་ཐེབས་འབད་སྐྱེད་འོང་ འདི་ འབདཝ་ལས་རྟེན་ ད་ལས་ཕར་ལོ་ལྟར་ཞིན་དུ་ ཐོན་སྐྱེད་འདི་ཚུ་ ནམ་བྱཱར་ལ་ནོར་ལས་ཨོམ་ལེགས་ཤོམ་འབད་ཐོན་པའི་སྐབས་ ཁོང་སྦྱོང་ བརྡར་ཐོབ་མི་ཚུ་གིས་བཟོ་སྦྱོར་འབད་ཞིནམ་ལས་ ཚོང་ལམ་ལེགས་ཤོམ་འབད་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་ལས་རིམ་ཡོདཔ་མ་ ཚད་ ཐོན་སྐྱེད་གཙོ་ཅན་གྱི་ངོས་འཛིན་གྲུབ་ཚུགས་པའི་རེ་བ་ཡང་ཡོད། ད་རེས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ ཇེཨེསི་བི་གིས་ལས་འགུལ་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ད་ལས་ཕར་ཡང་འཕྲོ་མཐུད་དེ་རང་ འབྲུག་ལ་ནོར་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་ལས་ཚོགས་ སྡེ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ནི་ལུ་ཐུགས་འདོད་ཡོད་ཟེར་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལས་འགོ་དཔོན་གཅིག་གིས་བཤད་ཅི། སྦྱོང་བརྡར་འདི་ག་ནི་བ་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྒོ་ནོར་ལས་བྱེདཔ་ བཀྲིས་དཔལ་ལྡན་དང་སངས་རྒྱས་དབངམོ་གཉིས་ཀྱི་ སླབ་སྟོན་གྱི་མ་ཚད་པར་ ལག་ ལེན་དངོས་བསྟར་ལུ་གཙོཝ་བཏོན་འདི་སྦྱོང་བརྡར་འབད་བའི་སྒང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁོང་གཉིས་ཡང་ཅཱིསི་བཟོ་ནི་དང་ཨོམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་གཞན་བཟོ་ ནི་ནང་ལུ་ཡང་མཁས་མཆོག་ལེ་ཤཱ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་འདི་མཇུག་བསྡུ་ཞིནམ་ལས་སྙན་ཞུ་ཁ་གསལ་འབད་ཕུལ་འོང་་ལགས། ཧཱ་རྫོང་ཁག་ལས་ ཀུན་ལེགས་རིན་ཆེན་གྱི་བསྡུ་སྒིག་འབད་ཡོད།
